ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ
Σ.Τσιτομενέας
ΤΕΙ Πειραιά, Θηβών 250 & Π.Ράλλη, Αιγάλεω-12244
Τηλ: 210 5381225
e-mail: stsit@teipir.gr
Η κατάκτηση του διαστήματος με ασύλληπτες ταχύτητες, μαζί με τις μεγάλης διάρκειας επανδρωμένες διαπλανητικές αποστολές, παραμένουν επιστημονική προσδοκία ή φαντασία. Οι διαστημικοί φορείς στέλνουν πολλούς ανθρώπους γύρω από τον πλανήτη μας και πλήθος από μη-επανδρωμένες διαστημο-συσκευές πολύ μακρυά από την Γη, αλλά καθυστερούν την συνέχιση των αποστολών στην Σελήνη που έγιναν τα έτη 1969-1972. Η ανασταλτικότητα οφείλεται στην αυξημένη επικινδυνότητα των διαστημικών δραστηριοτήτων από τις ισχυρές ηλιακές, γαλαξιακές και κοσμικές ιονίζουσες ακτινοβολίες που επιβάλλουν την λήψη μέτρων ασφαλείας στα πλαίσια περιοριστικών κανόνων, διότι υπάρχουν επιβλαβείς βιολογικές και λειτουργικές επιδράσεις. Οι εντάσεις των ιονιζουσών ακτινοβολιών που αυξάνουν σημαντικά με το υψόμετρο, μπορεί να έχουν επιβλαβείς συνέπειες στην λειτουργία/αξιοπιστία των ιπτάμενων ηλεκτρονικών μηχανημάτων ή στην υγεία των αεροδιαστημικών πληρωμάτων (αστροναυτών/κοσμοναυτών). Ενώ πρέπει να προβλέπεται ότι μέσα σε λίγα λεπτά διαστημικής πορείας, μπορεί να αλλάξουν ο τύπος και η ένταση της ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Στην εργασία μας εξετάζονται οι αναμενόμενες επιδράσεις των ιονιζουσών ακτινοβολιών, στα πλαίσια της λήψης μέτρων βιολογικής ή/και λειτουργικής ασφάλειας, με εφαρμογές της ακτινοπροστασίας και της συνετής αποφυγής. Έχοντας ως δεδομένο ότι στην αεροπορία και στα διαστημικά, αυξάνονται τα ποσοστά ασφάλειας με τον συνδυασμό των αρχών συνετή αποφυγή-ακτινοπροστασία. Οι εφαρμογές των αρχών αυτών επιβάλουν την πραγματοποίηση επανδρωμένων πτήσεων κάτω από τις ζώνες Van Allen και την εντατικοποίηση της έρευνας-ανάπτυξης κατάλληλων ασπίδων για τα πληρώματα και ηλεκτρονικών αυξημένης ατρωσίας
Συμπερασματικά η ανθρωπότητα θα πρέπει να σπουδάσει τις συνθήκες των ταξιδιών μακρυά από την Γη και να καταφέρει να πραγματοποιεί αποστολές με αυξημένη ασφάλεια και πιθανότητα επιβίωσης. Τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται ότι είναι ασφαλές στις διαστημικές δραστηριότητες, εάν δεν έχει δοκιμαστεί ότι αντέχει ή ότι έχει θωρακιστεί ή γενικά ότι είναι άτρωτο σε ακραίες δόσεις ακτινοβολίας Απλό παράδειγμα είναι η περίπτωση της ραδιενεργού μόλυνσης των τροφίμων και των φαρμάκων ενός σκάφους, όταν αυτό δεν θα μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην Γη ή στην βάση του. Όσο η τεχνολογία θα βελτιώνει την διαστημική πρόωση, τόσο θα αναδεικνύεται ότι η ταχύτητα του διαστημοπλοίου είναι σημαντική παράμετρος των επιδράσεων της ακτινοβολίας. Διότι αν και περιορίζει την διάρκεια του ταξιδιού και την έκθεση στην ακτινοβολία, πλην όμως η πέραν ενός ορίου κινητική ενέργεια των μορίων του σκάφους, του εξοπλισμού και του πληρώματος, θα επιφέρει περισσότερο βλαπτικές επιπτώσεις κατά τις συγκρούσεις (collisions) με τα σωμάτια και τα φωτόνια των γαλαξιακών και των κοσμικών ακτινοβολιών. Οπότε τόσο η ίδια, όσο και η δευτερογενής ακτινοβολία από τα προϊόντα των συγκρούσεων, θα μπορεί να βλάψει την υγεία του πληρώματος, να καταστήσει ραδιενεργά τα τρόφιμα, τις ενδυμασίες και τον εξοπλισμό και τέλος να καταστρέψει τμήματα της ηλεκτρονικής υποδομής.
Η αντιμετώπιση της διακινδύνευσης από ακτινοβολίες στο διάστημα είναι πολύ σημαντική και σε μακροχρόνια βάση, διότι εμποδίζεται η επιβίωση της ανθρωπότητας σε περίπτωση πλανητικών καταστροφών στην Γη, όταν θα πρέπει να δημιουργηθεί αποικία ή πυρήνας επιβίωσης σε κάποιο άλλο σώμα ή περιοχή του ηλιακού συστήματος. Για όσους νομίζουν ότι δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση, αρκεί η χαρακτηριστική υπενθύμιση της ολοκληρωτικής εξαφάνισης των δεινοσαύρων, η οποία έχει αναδείξει σε πολύ σημαντικές τις αυξανόμενες παρατηρήσεις, για την ανακάλυψη ουρανίων σωμάτων που μπορεί να συγκρουστούν με την Γη.